Przyznawane przez Hiszpańską Akademię Filmową Nagrody Goya spełniają w Hiszpanii tę samą rolę, którą w Stanach Zjednoczonych pełnią Oscary, a we Francji Cezary – to najważniejsze odznaczenia przyznawane rodzimemu przemysłowi filmowemu. 

Hiszpańska Akademia Filmową powstała w 1986 roku pod wpływem działalności producenta filmowego Alfreda Matasa, który w 1985 roku w madryckiej restauracji O’Pazo zorganizował przełomowe spotkanie największych ówczesnych twórców hiszpańskiego kina, w tym reżyserów, Luiza Garcii Berlangi (Kat, 1963) i Carlosa Saury (Nakarmić kruki, 1976), oraz aktorów, José Sacristána i Chara Lópeza. Celem spotkania było przeanalizowanie nowego kontekstu w jakim znalazło się kino hiszpańskie w latach demokratyzacji.

Dwa lata później, w 1987 roku, Akademia pod przewodnictwem producenta, reżysera i scenarzysty, José Marii Gonzaleza Sindego po raz pierwszy wręczyła hiszpańskim twórcom Nagrody Goya. Nadanie filmowej statuetce nazwiska malarza budziło początkowo wiele kontrowersji, jednak ze względu na specjalny, w pewnym sensie filmowy charakter prac Francisca Goi, zdecydowano się w ten sposób uhonorować artystę.

Nagrody Goya

Pierwsza gala Nagród Goya odbyła się w Madrycie, w teatrze Lope de Vega. Wówczas statuetki otrzymało 15 nagrodzonych. Główną nagrodę otrzymał dramat El viaje a ninguna parte Fernanda Fernána Gómeza na podstawie powieści napisanej przez reżysera. Ten sam twórca otrzymał później statuetkę dla najlepszego aktora za rolę w Mambrú se fue a la guerra. Obecnie nagrody przyznawane są już 28 kategoriach. Dodatkowo wręczana jest także Honorowa Nagroda Goya. Rekordową ilość statuetek otrzymał film W stronę morza Alejandra Amenabara, opowiadający historię człowieka starającego się o pozwolenie na eutanazję. W 2004 roku obraz otrzymał nagrody w 14 z 15 kategorii, w których był nominowany. Na drugim miejscu znalazł się obraz Carlosa Saury AJ, Carmela, który w 1990 roku zdobył 15 nominacji i aż 13 nagród.

Rozdanie nagród Goya rzadko jest wydarzeniem o znaczeniu wyłącznie filmowym i kulturalnym. Gala wielokrotnie stawała się centrum politycznych i światopoglądowych dyskusji. W 2003 roku duża grupa filmowców publicznie wyraziła sprzeciw wobec hiszpańskiego zaangażowania w wojnę w Iraku. W 2004 roku, w związku z nominacją dla filmu dokumentalnego Baskijska piłka. Skóra konta kamień, odbyły się protesty przeciwko organizacjom terrorystycznym działającym w Kraju Basków. Tegoroczne nagrody wyjątkowo obeszły się bez większych skandali. Do kontrowersyjnych można zaliczyć jedynie przemówienie wiceprezydenta Akademii, Mariana Barrosego, który publicznie zauważył, że państwo zarabia na filmach 30 milionów euro więcej, niż w nie inwestuje.

Laureaci tegorocznej edycji nagród Goya (fot. Hiszpańska Akademia Filmowa)

Do programu Tygodnia Kina Hiszpańskiego co roku trafiają filmy nagrodzone przez Hiszpańską Akademię Filmową. Podczas tegorocznej edycji pokażemy między innymi: Za późno na gniew (4 Nagrody Goya, w tym za najlepszy film), Człowiek o tysiącu twarzy (2 Nagrody Goya, w tym za odkrycie aktorskie) i Trumana (5 Nagród Goya, w tym za najlepszy film i reżyserię).

autor: Małgorzata Hermanowicz